Herkules 

Hercules, Herculis - Her

    Herkules (grecki Herakles) był synem władcy bogów i ludzi - Zeusa, oraz pięknej ziemianki Alkmeny, żony króla Teb. Od swego ojca dostał w posagu siłę i sławę. Ale bogini Hera, żona Zeusa, prześladowała go od urodzenia. Na nowo narodzone dziecię nasłała węże, by go udusiły. Jednak Herkules już jako dziecko był bardzo silny i węże udusił. Gdy dorósł, wyrocznia delficka jako pokutę kazała mu podjąć służbę u mykeńskiego króla Eurysteusa, który kazał mu spełniać trudne i niebezpieczne prace. Było ich dwanaście. Herkules musiał zabijać różne potwory, strzec królewskiej trzody itp. Najznakomitszym czynem Herkulesa było chyba wysprzątanie stajni Augiasza, do czego użył rzeki Penejos, której wartki strumień w kilka godzin wszystko wymył. Potem miał przynieść złote jabłka z ogrodu Hesperyd. l to zadanie Herkules pomyślnie wykonał, ale Eurysteus miał już względem niego dalsze plany. Po wykonaniu dwunastu zadań trzy lata spędził na służbie u królowej Omfali, gdzie ów mocarz i bohater musiał pracować i ubierać się jak niewiasta. Po upływie tego czasu znowu wrócił do zwykłego sposobu życia, walczył z różnymi wrogami i dokonał wielu dobrych czynów. W końcu, gdy dostał się na Olimp, bogini Hera pojednała się z nim i nawet za żonę dała mu swą córkę Hebe. Zeus uczynił go nieśmiertelnym i wskazał miejsce na niebie w pobliżu Hydry, którą Herkules niegdyś pokonał.
    Gwiazdozbiór ten łatwo zapamiętamy ze względu na wyraźny czworokąt utworzony z gwiazd h, z, e, p . Leży między Lutnią a Koroną Północną.
    Gwiazda a (Ras Algethi - Głowa Klęczącego) jest gwiazdą podwójną, oddaloną od nas o pięćset lat świetlnych. Oba jej składniki są olbrzymami. Jaśniejszy, czerwony, o średnicy osiem razy większej od średnicy Słońca zmienia swą jasność nieregularnie. Można to zauważyć porównując jego blask z blaskiem gwiazdy t Wężownika. Zmiany jasności następują wolno i można je śledzić gołym okiem.
    W kierunku gwiazdy n porusza się nasze Słońce wraz z planetami. Ten kierunek ruchu Układu Słonecznego względem sąsiednich gwiazd nazywamy apeksem. Szybkość ruchu w kierunku apeksu jest bardzo mała (20 km/s). Odwrotnie, szybkość ruchu Słońca i wszystkich gwiazd bliskich wokół środka Galaktyki jest duża (230 km/s).
    Na uwagę zasługuje kulista gromada gwiazd M 13 leżąca na linii łączącej gwiazdę h z z - mniej więcej w jednej trzeciej tej odległości. Można ją dostrzec gołym okiem, ale dopiero przez lornetkę rozpoznamy jej kształt przypominający głowę komety. Posługując się wielkim teleskopem rozróżnimy poszczególne gwiazdy w obszarach brzegowych. W środku gromady gwiazdy są bardzo stłoczone. Na powierzchni dziesięć razy mniejszej od powierzchni tarczy księżyca można fotograficznie uchwycić pół miliona gwiazd, czyli sto razy więcej, aniżeli gołym okiem widzimy na całym niebie.
    Dziś znamy ponad sto gromad podobnych do gromady M 13 w Herkulesie. Gwiazdy w takiej gromadzie przyciągają się nawzajem z wielką siłą, toteż zewnętrzne oddziaływanie grawitacyjne nie jest w stanie jej naruszyć. W przeciwieństwie do gromad otwartych (jako przykład niech służy c i h w Perseuszu) gromady kuliste są bardzo trwałe i stare. Ich wiek ocenia się na osiem do dziewięciu miliardów lat. Są to zarazem największe twory w Galaktyce.