Nasze Gwiazdozbiory

Cefeusz

Cepheus, Cephei - Cep

   Cefeusz według legendy był królem etiopskim, mężem pięknej Kasjopei. Ich córkę Andromedę uwolnił Perseusz ze szponów potwora morskiego. Wszystko skończyło się dobrze, czyli ślubem Perseusza z Andromedą. Cefeusz z Kasjopeą i Andromeda z Perseuszem dostali się na jesienne niebo. Pośrodku królewskiej rodziny jest Kasjopeą, a pozostali członkowie znajdują się wokół niej. Cefeusz nie był w legendzie zbyt ważną postacią, toteż i jego gwiazdozbiór nie rzuca się w oczy. Odnajdziemy go z pomocą Kasjopei. Dwukrotnie bowiem przedłużając linię łączącą gwiazdę Scbedir z gwiazdą Caph natrafimy na charakterystyczny dla tego gwiazdozbioru kwadrat.
    Do najbardziej interesujących obiektów w Cefeuszu należy gwiazda d Cep. Razem z gwiazdami e i z tworzy ona mały trój kąt. O ile jednak obie sąsiednie gwiazdy świecą ze stałą jasnością, to gwiazda d wyraźnie zmienia swój blask. Odbywa się to bardzo regularnie w okresie 5,37 dnia. Gwiazd, które pulsują z tak regularną prawidłowością, znamy więcej. Najjaśniejszą z nich jest h Aquilae. Nazywamy je cefeidami od pierwszej obserwowanej d Cephei, chociaż z powodzeniem mogłyby się nazywać Aquilidami od najjaśniejszej przedstawicielki tego typu gwiazd zmiennych.
    Cefeidy są olbrzymimi gwiazdami. Ich jasność jest ściśle związana z szybkością pulsacji (jeden puls trwa od jednego dnia do dwóch miesięcy). Cefeida wysyła tym więcej promieniowania, im wolniej pulsuje. Jest to bardzo ważna właściwość, ponieważ na podstawie czasu trwania jednego pulsu łatwo wyznaczyć ilość wypromieniowanej przez gwiazdę energii. Możemy więc powiedzieć, że cefeidy są słupami milowymi Wszechświata. Pozwalają mierzyć odległości we Wszechświecie, na przykład w sąsiedniej galaktyce Andromedy.

Opracowano na podstawie "Nase souhvezdi" - (c) Josip Kleczek